Dwa lata temu, 5 grudnia 2019 roku Premier Mateusz Morawiecki powołał Andrzeja Bartkowiaka na stanowisko Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej.
Te dwa lata minęły niesłychanie szybko. W najśmielszych snach nie spodziewałem się, że przyjdzie nam się zmierzyć z tak wieloma problemami i, że pomimo tych problemów uda się tak dużo zrobić. Z tego jestem niezwykle dumny – powiedział nadbryg. Andrzej Bartkowiak komendant główny PSP.
Pandemia COVID-19
W 2020 roku na całym świecie wybuchła pandemia COVID-19. Od marca 2020 roku PSP włączyła się w walkę z koronawirusem m. in. poprzez wsparcie Straży Granicznej na przejściach granicznych, budowę polowych izb przyjęć przy szpitalach, transport środków ochronnych oraz do dezynfekcji placówkom edukacyjnym. Komendant główny PSP podjął decyzję o przekazaniu respiratorów transportowych, będących na wyposażeniu jednostek PSP, do szpitali. Ponadto, ratownicy medyczni PSP wspierali służbę zdrowa pełniąc dyżury w szpitalach przeznaczonych dla pacjentów chorych na COVID-19. Od jesieni 2020 roku rozpoczęło się organizowanie banków tlenu, na terenach jednostek organizacyjnych PSP, które stanowiły wsparcie dla szpitali z pacjentami zakażonymi koronawirusem. Druhowie ochotniczych straży pożarnych zaangażowali się w prowadzenie akcji informacyjnej dotyczącej szczepień przeciwko COVID-19, pomoc osobom będącym w kwarantannie oraz dowóz seniorów do punktów szczepień przeciwko COVID-19. Ponadto, jednostki OSP aktywnie włączyły się w akcję #SzczepimySię z OSP polegająca na promowaniu idei szczepień przeciwko COVID-19, a także organizowaniu punktów szczepień w jednostkach OSP.
Pomoc ratownicza i humanitarna
W ciągu ostatnich dwóch lat Państwowa Straż Pożarna prowadziła liczne działania ratownicze i humanitarne w Europie oraz na bliskim wschodzie. Jedną z pierwszych akcji humanitarnych była pomoc ofiarom trzęsienia ziemi w Albanii. Następne konwoje dotyczyły pomocy Polski w walce z pandemią koronawirusa i dostawą środków ochronnych oraz dezynfekujących do Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Albanii, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Kosowa, Macedonii Północnej i Serbii. Poza działaniami humanitarnymi wspierającymi działania w walce z COVID 19 były także działania związane z przekazaniem sprzętu do osuszania budynków zalanych przez falę powodziową na terenie Nadrenii w Niemczech.
Działania PSP to w głównej mierze działania ratowniczo- gaśnicze. Zwłaszcza na tej płaszczyźnie Polscy strażacy potwierdzili swoją fachowość i umiejętności. Byli jedną z nielicznych grup uczestniczących w misji ratowniczej po wybuchu saletry amonowej w Bejrucie. Następne działania, potwierdzające dobre przygotowanie PSP, na arenie międzynarodowej to misje związane z walką z pożarami lasów w Turcji i Grecji. W grupie ratowników, którzy prowadzili działania ratownicze poza granicami znaleźli się też ratownicy medyczni PSP wpierający słowackie władze samorządowe podczas testowania ludności na obecność koronawirusa. Ostatnią misją polskich strażaków ratowników medycznych było wsparcie rumuńskiej służby zdrowia w walce z COVID-19. Strażacy pełnili dyżury w szpitalach z pacjentami zakażonymi koronawirusem w Bukareszcie.
Potwierdzeniem zasług i wyrazem międzynarodowej wdzięczności są otrzymane podziękowania i odznaczenia. Jednym z nich jest wręczenie Odznaki Honorowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Bene Morito” komendantowi głównemu Państwowej Straży Pożarnej nadbryg. Andrzejowi Bartkowiakowi oraz st. bryg. Michałowi Langnerowi zastępcy dyrektora w Biurze Planowania Operacyjnego Komendy Głównej PSP w uznaniu istotnego wkładu w organizację polskich konwojów humanitarnych do krajów zmagających się z epidemią COVID.
Polscy strażacy, którzy w bieżącym roku pojechali do Grecji aby wspomóc ten kraj w walce z pożarami, zostali wyróżnieni nagrodą publiczności w plebiscycie Ambasador Polski 2021 organizowaną przez KGHM Polska Miedź S.A.
“Oczywiście to, co też w ogromnej ilości się wydarzyło to nasze misje zagraniczne. Tego się też nie spodziewaliśmy, więc wielki podziw dla zespołu KCKR – teraz w nowej nazwie Biura Planowania Operacyjnego” – podkreślił komendant.
Ustawa o Ochotniczych Strażach Pożarnych
W 2020 roku rozpoczęły się prace nad projektem Ustawy o Ochotniczych Strażach Pożarnych. W kwietniu 2021 roku przedstawiono opinii publicznej projekt Ustawy, którą następnie szeroko konsultowano z druhami Ochotniczych Straży Pożarnych na spotkaniach w remizach strażackich w całym kraju. Spotkania z udziałem nadbryg. Andrzeja Bartkowiaka komendanta głównego PSP oraz pana Macieja Wąsika wiceministra spraw wewnętrznych i administracji, były transmitowane on-line w internecie.
W wyniku bezpośrednich spotkań w projekcie Ustawy znalazły się zapisy uwzględniające sugestie środowiska druhów OSP. Nowa Ustawa ma na celu poprawić sytuację Ochotniczych Straży Pożarnych, wzmocnić ich rolę oraz uhonorować wieloletnią i ofiarną służbę strażaków ochotników. Ustawa o OSP to pierwszy w historii akt prawny regulujący kompleksowo organizację i funkcjonowanie tych jednostek. Nowe rozwiązania to również wyraz docenienia działań strażaków ratowników OSP na rzecz lokalnych społeczności. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił Ustawę o Ochotniczych Strażach Pożarnych podczas głosowania dniu 2 grudnia 2021 roku.
Najważniejsze rozwiązania Ustawy o OSP
- świadczenie ratownicze dla strażaków ratowników OSP, którzy przez co najmniej 25 lat
(w przypadku mężczyzn) oraz 20 lat (w przypadku kobiet) brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych, - legitymacja strażaka ochotnika,
- Wzmocniona zostanie ochrona prawna druhów,
- Szczególnie zasłużeni i wyróżniający się druhowie OSP będą mogli zostać honorowani odznaczeniem – Krzyżem św. Floriana, nadawanym przez Prezydenta RP,
- Strażacy OSP, w tym członkowie młodzieżowej drużyny pożarniczej, którzy wzorowo wykonują swoje obowiązki, będą mogli także otrzymać specjalne wyróżnienie nadawane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w postaci Odznaki Świętego Floriana „Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej”,
- Uregulowane zostały kwestie odszkodowań dla strażaków ratowników OSP i ich rodzin. Dotyczy
to sytuacji uszczerbku na zdrowiu/śmierci strażaka ratownika OSP lub poniesienia szkody w mieniu w związku z udziałem w działaniach ratowniczych.
Wsparcie dla jednostek OSP
W 2020 oraz 20021 roku jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych otrzymały na realizację zadań wsparcie finansowe w łącznej kwocie ponad 600 mln zł. Powyższe środki zostały przekazane z budżetu państwa, w tym z dotacji MSWiA oraz Komendy Głównej PSP, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Dzięki wsparciu finansowemu zrealizowano zakup blisko 1000 nowych samochodów ratowniczo-gaśniczych dla jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych. Ponadto, środki zostały przeznaczone na budowę, modernizację i remonty obiektów strażnic, zakup sprzętu oraz środków ochrony indywidualnej, dofinansowania zawodów sportowo-pożarniczych, naprawę pojazdów i sprzętu pożarniczego, zakup instrumentów muzycznych dla orkiestr oraz renowację sztandarów jednostek OSP.
Zakupy sprzętu ratowniczego ze środków z Unii Europejskiej
W latach 2020-2021 Komenda Główna PSP kontynuowała zakupy sprzętu ratowniczego realizowane w ramach projektów finansowanych ze środków Unii Europejskiej.
Przez ostatnie dwa lata wartość dostaw w ramach projektów „Zwiększenie skuteczności prowadzenia długotrwałych akcji ratowniczych”, „Usprawnienie systemu ratownictwa w transporcie kolejowym – etap I” oraz „Usprawnienie systemu ratownictwa na drogach – etap IV” to 230 milionów złotych. Zakupiono w sumie 234 jednostki sprzętu. Ponadto w 2020 roku zwiększono całkowitą wartość projektów o kwotę 187 milionów złotych.
Trwają prace nad nowym projektem „Usprawnienie systemu ratownictwa na drogach – etap V”, którego wartość to blisko 293 miliony złotych. W ramach zadania zaplanowano zakup 290 samochodów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych, które wejdą na wyposażenie jednostek organizacyjnych PSP w latach 2022 – 2023.
Dodatkowo, podjęto działania w celu realizacji kolejnego projektu „Wsparcie systemu ratowniczo-gaśniczego” na kwotę ponad 82 milionów złotych. W ramach zadania zaplanowano zakup 156 jednostek sprzętu do działań ratowniczych w przypadku wystąpienia zjawisk katastrofalnych lub poważnych awarii.
Program Modernizacji Służb MSWiA
Przez ostatnie dwa lata Komenda Główna PSP współpracowała z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji nad projektem nowej Ustawy tzw. „modernizacyjnej” służb MSWiA na lata 2022-2025.
Sejm RP, w dniu 2 grudnia 2021 roku, przyjął Ustawę o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022-2025”. W ciągu trwania programu do Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa trafi ponad 10 mld zł. Program pozwoli na zakup nowego sprzętu i wyposażenia osobistego oraz umożliwi podwyższenie wynagrodzeń funkcjonariuszy i pracowników służb podległych MSWiA.
Państwowa Straż Pożarna otrzyma ponad 1,9 mld zł. W ramach Programu powstaną m. in. 53 nowe strażnice, a 67 istniejących budynków zostanie zmodernizowanych. Zaplanowano również zakup 40 specjalnych pojazdów pożarniczych (samochodów z drabiną mechaniczną). Program przewiduje rozwój bazy szkoleniowej oraz wzmocnienie jednostek organizacyjnych PSP o 750 nowych etatów.
Nowe umundurowanie
W maju 2020 r. komendant główny PSP powołał zespół, którego zadaniem było opracowanie nowego wzoru umundurowania służbowego strażaków Państwowej Straży Pożarnej, które poprawi komfort i bezpieczeństwo pracy strażaków oraz będzie wykonany z wysokiej klasy materiałów.
W październiku 2021 roku opublikowano rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji wprowadzające nowy wzór umundurowania. Główne przedmioty umundurowania służbowego będą wykonane w większości w kolorze piaskowym z czarnymi dodatkami. Wprowadzenie do użytkowania nowych mundurów służbowych w jednostkach organizacyjnych PSP planowane jest w 2021 roku.
Nadbryg. Bartkowiak powiedział „Te 2 lata to też inne wielkie sukcesy np. umundurowanie. Uważam, że ogromny postęp, 21. wiek jeśli chodzi o umundurowanie, ubrania koszarowo-służbowe ale też zmiany, które nastąpiły na umundurowaniu galowym – naszywki z orłem w koronie z napisem państwowa straż pożarna, nowy płaszcz jesienno-zimowy. Wreszcie dołączyliśmy do powiedziałbym elity jeśli chodzi o wygląd. Spodnie dla kobiet, pojawiły się rogatywki, pożegnaliśmy te niezbyt fortunne kapelusze – myślę, że wszyscy jesteśmy w służbie równi i panie i panowie, także teraz tym bardziej będziemy podobnie do siebie wyglądać. Panie są bardzo istotnym elementem tej komendantury chcę powiedzieć i to podkreślić i bardzo mi zależy na tym, żeby Kobiety miały w naszej służbie należne im miejsce”.
Nowy statut i regulamin organizacyjny KG PSP
Jednym z priorytetów komendanta głównego PSP było uregulowanie spraw organizacyjnych w Komendzie Głównej PSP. Prace nad nowym statutem Komendy Głównej PSP, który obowiązywał od 1999 roku, rozpoczęły się już w 2020 roku. Efektem prac było opublikowanie w dniu 16 września 2021 r. Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 września 2021 r. w sprawie nadania statutu Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. 2021, poz. 1703), które weszło w życie z dniem 1 października 2021 r.
Od 1 października 2021 roku zaczął obowiązywać nowy regulamin organizacyjny Komendy Głównej PSP.
- Biuro Kadr i Organizacji zostało przekształcone w Biuro Kadr;
- Biuro Informatyki i Łączności zostało przekształcone w Biuro Bezpieczeństwa Informacji,
- Gabinet Komendanta Głównego zostaje przekształcony w Biuro Komendanta Głównego,
- Biuro do Spraw Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej zostało przekształcone w Biuro Ochrony Ludności
- Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności zostało przekształcone w Biuro Planowania Operacyjnego.
- Biuro Rozpoznawania Zagrożeń zmienia nazwę na Biuro Przeciwdziałania Zagrożeniom;
- Biuro Szkolenia zostało przekształcone w Biuro Edukacji;
- Biuro Kontroli, Skarg i Wniosków zostało przekształcone w Biuro Nadzoru;
- zlikwidowane zostało Biuro Współpracy Międzynarodowej oraz Inspektorat Ochrony Informacji Niejawnych jako samodzielne komórki organizacyjne;
- Biuro Prawne, Biuro Finansów i Biuro Logistyki pozostało bez zmian.
Nowy wzór Legitymacji Służbowej PSP
W 2020 roku rozpoczęły się prace nad wdrożeniem nowego wzoru legitymacji służbowej PSP. Nowa legitymacja będzie wykonana z tworzywa sztucznego w formie karty z układem elektronicznym (chipem RFID) w formacie ID-1. W układzie elektronicznym legitymacji przewiduje się możliwość kodowania informacji związanych z pełnieniem służby przez strażaka.
Przy odpowiednim dostosowaniu infrastruktury technicznej jednostki organizacyjnej PSP, możliwe będzie wykorzystanie funkcjonalności układu elektronicznego legitymacji do celów służbowych, np. w ramach systemu kontroli dostępu, rejestracji czasu służby lub logowania do komputera.
W dniu 1 października 2021 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 września 2021 r. w sprawie legitymacji służbowej strażaka Państwowej Straży Pożarnej ( Dz.U. 2021, poz. 1776).
Równowaga pomiędzy życiem zawodowym oraz prywatnym
“Po drodze jest też moje życie prywatne i tu też wiele się wydarzyło – urodził się mój syn, to dla mnie wielkie szczęście ale potem nastąpiła tragedia – śmierć mojego brata, którego zabrał Covid-19.
Kluczem do sukcesu jest jednak równowaga pomiędzy życiem prywatnym oraz zawodowym”, podkreślił nadbryg. Andrzej Bartkowiak. „W służbie jest bardzo ważne aby był dobry klimat w pracy. Wtedy na pewno dobrze się pracuje i służba sprawia radość. Dziękuję mojej Żonie, która jest dla mnie bardzo ważna, bez której nie wyobrażam sobie swojego życia i na pewno nie byłbym takim samym komendantem, gdyby jej nie było. Dla mnie rodzina jest niezwykle ważna. Cieszę się że moja Mama oraz moi bliscy są zdrowi, dzięki temu mogę poświęcić się służbie. Jeżeli w domu jest wszystko poukładane to w pracy i służbie też jest dobrze. Wszystkich zachęcam i proszę żeby znaleźć pasję po służbie. Moją pasją, odskocznią jest sport, muzyka i film. Bieganie czy pływanie jest dla mnie bardzo ważne bo daje odprężenie”.
Spotkania z druhami OSP oraz strażakami PSP
Podczas wypełniania obowiązków służbowych nadbryg. Andrzej Bartkowiak często podkreśla, że jego drzwi zawsze są otwarte i zaprasza wszystkich do rozmowy – „Bardzo się cieszę ze spotkań, które odbyły w czasie konsultacji nad ustawą o Ochotniczych Strażach Pożarnych, w wyniku konsultacji z druhami OSP w remizach zawarłem wiele fajnych znajomości. Staram się być aktywny w mediach społecznościowych, gdzie jest możliwość kontaktu ze mną. Strażacy piszą do mnie z różnymi problemami. Cieszę się, że podjąłem to wyzwanie. Staram się regularnie prowadzić dialog podczas sesji Q&A czyli pytania i odpowiedzi na żywo w internecie. Wszystkie spotkania bardzo dużo mi dają. Mam nadzieję, że to pokazało, że komendant główny PSP może być osobą, która nie zamyka się w gabinecie i nie jest schowany oraz, że nie unika trudnych pytań. Staram się mierzyć ze wszystkimi zadanymi pytaniami, również tymi trudnymi. Jestem przekonany, że to najlepsza droga i zachęcam strażaków do bycia otwartym bo tylko przez rozmowę możemy dojść do porozumienia.”
Podsumowanie i nowe wyzwania
Podsumowując dwa lata kierowania ochroną przeciwpożarowa kraju nadbryg. Andrzej Bartkowiak powiedział: „To były niesamowite dwa lata. Dziękuję panu ministrowi Mariuszowi Kamińskiemu oraz wiceministrowi Maciejowi Wąsikowi którzy mi zaufali. Bo to wcale nie było takie oczywiste że postawili na człowieka spod Poznania z małego powiatu który jeszcze parę lat wcześniej jeździł do zdarzeń i ratował ludzi.
Uważam że jeszcze jest sporo do zrobienia. Chcę zapewnić że zamykamy pewien etap i zaczynamy kolejne rzeczy, które trzeba dalej rozwijać. Wiem, że jeszcze jest sporo do poprawienia. Ważnym elementem jest praca nad nowym przepisem kwalifikacyjnym i przepisem płacowym. Będziemy pracowali nad kształceniem i szkoleniem w PSP oraz reformą Szkoły Głównej Służby Pożarniczej, która cały czas się tworzy. Życzę strażakom PSP, pracownikom cywilnym, druhom Ochotniczych Straży Pożarnych wszystkiego dobrego. Jest to dobra okazja żeby wszystkim powiedzieć i życzyć na Mikołajki udanego i bogatego Mikołaja bądź też, jak niektórzy mówią Gwiazdora. Wszystkiego dobrego.”
Źródło: KG PSP