Przedstawiciele portugalskiej prezydencji i Parlamentu Europejskiego wypracowali w poniedziałek 8 lutego wstępne porozumienie w sprawie proponowanego wzmocnienia unijnego mechanizmu ochrony ludności.
Dzięki nowo proponowanym przepisom Unia i jej państwa członkowskie będą lepiej przygotowane na klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka i będą reagować szybciej w razie ich wystąpienia, także wtedy gdy dane zjawisko dotknie równocześnie większość państw członkowskich. Przepisy określają też sposób finansowania mechanizmu ochrony ludności w kontekście wieloletnich ram finansowych 2021‒2027.
Unijny mechanizm ochrony ludności to nieodzowne narzędzie solidarności w UE. Zapewniał państwom członkowskim niezbędne wsparcie w obliczu katastrofalnych pożarów, trzęsień ziemi i innych klęsk. Jednak pandemia Covid-19 pokazała nam, z czym trzeba się mierzyć, gdy wiele państw członkowskich potrzebuje pomocy równocześnie. Nowe przepisy pozwolą nam jeszcze lepiej przygotować się na podobne zdarzenia w przyszłości – powiedział Eduardo Cabrita, portugalski minister spraw wewnętrznych.
Proponowane przepisy pozwolą Komisji Europejskiej wyeliminować luki w dziedzinie transportu i logistyki i w nagłych przypadkach bezpośrednio pozyskiwać pewne dodatkowe zdolności rescEU. Zdolności te oraz zdolności pozostające w gestii państw członkowskich będą w pełni finansowane z budżetu UE.
W ramach proponowanego rozporządzenia usprawnione zostaną również prewencja i gotowość. Komisja we współpracy z państwami członkowskimi zdefiniuje i opracuje unijne cele odpornościowe w dziedzinie ochrony ludności. Te niewiążące cele znajdą się w zaleceniach Komisji i będą oparte na aktualnych i przyszłościowych scenariuszach, uwzględniających dane na temat zdarzeń z przeszłości i wpływ zmiany klimatu na ryzyko klęsk i katastrof.
Tekst przewiduje na lata 2021‒2027 łączną kwotę w wysokości 1 263 mln EUR, zgodnie ze wskazówkami politycznymi Rady Europejskiej z 21 lipca 2020 r. Obejmuje również kwotę do 2 056 mln EUR, przewidzianą w unijnym instrumencie odbudowy, na wdrożenie środków z zakresu ochrony ludności w odpowiedzi na kryzys Covid-19.
To ponad trzykrotny wzrost w porównaniu z budżetem 2014‒2020. Odzwierciedla usprawnienie zbiorowej reakcji UE na klęski i katastrofy (w tym niedawne utworzenie rezerwy zdolności rescEU), wzmocnienie europejskiej puli ochrony ludności oraz poprawę prewencji i gotowości.
Ponadto proponowane rozporządzenie określa odsetek środków, które należy przeznaczyć na prewencję, gotowość i reagowanie, jednak pozostawia margines swobody. W razie pilnej potrzeby Komisja będzie mogła przekierować środki na reagowanie wykraczające poza ten margines. Ta swoboda pozwoli UE lepiej reagować na z natury nieprzewidywalne klęski i katastrofy i kierować środki tam, gdzie są najbardziej potrzebne.
Źródło: Rada UE Foto. Pavel Koubek