Z dniem 1 stycznia 2025 roku weszła w życie ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej tworząca kompleksowy system.
Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej określa zadania ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny; organy i podmioty realizujące zadania ochrony ludności oraz zasady planowania zasobów na potrzeby ochrony ludności i obrony cywilnej.
Zawarte są w niej zasady funkcjonowania systemu wykrywania zagrożeń, ostrzegania, powiadamiania i alarmowania o zagrożeniach; zasady użytkowania obiektów zbiorowej ochrony, a także zasady funkcjonowania i organizacji obrony cywilnej oraz sposób powoływania personelu do obrony cywilnej.
Konstrukcja systemu ochrony ludności została oparta na już istniejących strukturach. Chodzi o optymalne wykorzystanie potencjału krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (szczególnie Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych), struktur zarządzania kryzysowego, Systemu Powiadamiania Ratunkowego, Państwowego Ratownictwa Medycznego, podmiotów leczniczych oraz organizacji pozarządowych.
To również przygotowanie organów administracji publicznej do realizacji przewidzianych zadań. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji będzie odpowiedzialny za koordynację funkcjonowania systemu ochrony ludności na poziomie centralnym. W tym zakresie otrzyma wsparcie Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.
W momencie wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny ochrona ludności staje się obroną cywilną. Będzie mieć na celu ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.
Podstawą finansowania realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej będzie Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. Na finansowanie zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej przeznaczać się będzie corocznie środki w wysokości nie niższej niż 0,3 proc. PKB.
